یک اصطلاحی در زبانشناسی وجود دارد که به آن سن بحرانی» میگویند.
سنی است که بعد از آن، ذهن فرد توانایی یادگیری زبان را دارد ولی دیگر لهجه ی اصیل و بومی پیدا نمیکند.
دقیقا ما زبان دیگری را زمانی یاد میگیریم که ذهن ما آن انعطاف پذیری را از دست داده است. بعضی از روانشناسان زبان این سن را ۵ یا ۷ سالگی و یا سن بلوغ را در نظر گرفته اند. یعنی گفته اند وقتی بلوغ جسمی اتفاق می افتد، آن انعطاف پذیری مغز از بین میرود؛ و این همین ماجرایی است که برای بچه های ما اتفاق می افتد.
الان می بینیم فرزندان ما کلمه هایی مثل:
((خُوَردن، سِیر…)) را نمیتوانند دزفولی اصیل تلفظ کنند و مشکل دارند.
واین قضیه ای است که اگر واقعا کسی دوست دارد فرزندش زبان مادری را یاد بگیرد، حواسش باشد که این بچه قبل از سن بحرانی یا بلوغ باید شروع به صحبت کردن کند.
در ان موضوعی که پرستیژ را برایتان معنا کردم، سه قشر هستند که در نگه داشتن یک زبان بسیارموثر هستند؛یعنی وقتی ما از مرگ زبان صحبت میکنیم،اصطلاح مقابلش حفظ زبان است.
همه در حفظ زبان میتوانیم کمک کنیم ولی سه قشر تاثیرگذار ترند:
۱_جوانان
که خدا را شکر جوانان شاعر ما زیاد هستند. جوانان حلقه اتصال نسل گذشته به آینده هستند یعنی حلقه اتصال پیران و کودکان.
هرچه جوانان تلاش بیشتری در حفظ زبان مادری کنند درست تر به ایندگان منتقل میشود.
۲_تحصیل کرده ها:
مثالی میزنم، الان که اکثرا لیسانس دارند، مثلا پیش دکتر‌متخصص یا فوق تخصصی می روید
اگر پزشک با شما دزفولی حرف بزند وجد و شعفی داریم (من که اینطورم) احساس خودمانی و راحت بودن زیادی میکنیم.
تحصیل کرده ها تاثیرگذارترند (چون معمولا مردم عادی از آنها الگو می گیرند) یعنی کسی که استاد دانشگاه است بعد از کلاس دزفولی حرف بزند و اینکه خجالت نکشد که زبان مادری اش را بکار ببرد، این خیلی تاثیرگذار تر است.
و همینطور هنرمندان که این یک نقطه قوتی محسوب میشود.
فارسی صحبت کردن برای دیگران کلاس می اورد، فکر میکنند فارسی صحبت کنند مثلا در ادارات وجهه اجتماعی بیشتری دارد.
قشر سوم تاثیرگذار
۳_خانم ها:
خانمها چرا اینقدر در حفظ گویش مادری تاثیرگذارند؟
اولا اینکه تحقیقات مفصل و عمیقی که روانشناسان انجام داده اند نشان داده که خانمها نسبت به گفتار و بیانشان حساسیت خیلی بیشتری دارند.
و اینکه سعی میکنند ان ویژگی هایی که باعث اعتبار و پرستیژ زبان آنها میشوند (چون در ایران، فارسی زبان معیار است) ویژگی هایی که شبیه فارسی معیار است بیشتر به کار می برند و پیش خودشان اینطور فکر میکنند که با کلاس تر رفتار میکنند.
از نظر روانشناسی بررسی کرده اند که دو چیز در خصلت ما ادمها هست که از نظر روانی برای خانمها خیلی مهم است و آن دو چیز با ظاهر در ارتباط هستند.
یکی پوشش و لباس است که خانمها خیلی حساسند و دومی گفتار است.
این دو مشخصه تظاهرات شخصیت شماست.
با دیدن پوشش یک نفر میتوانیم تاحدی به شخصیتش پی ببریم و همینطور از گفتارشان.
در فارسی داریم که:
تا مرد سخن نگفته باشد
عیب و هنرش نهفته باشد»
واقعا کسی که صحبت میکند قسمتی از شخصیتش رو میتوانیم بشناسیم.
خانمها همینطور که نسبت به پوششان حساس هستند،نسبت به گفتارشان هم حساسند.
خیلی جالبتر اینکه تحقیقات نشان داده است دختر خانمها از سن ۶ سالگی به گفتارشان حساسیت دارند. طبق تحقیقاتی که بین دختر بچه ها و پسر بچه ها انجام شده پسربچه ها خیلی راحت تر و سر به هواتر صحبت میکنند و فکر کنم خودتان شیرین زبانی ها و نکته سنجی های دختران را تجربه کرده اید.
به همین خاطر است که زبانشناسان و روانشناسان خیلی تاکید دارند که خانمهادر حفظ زبان قشر تاثیرگذارتری هستند. و ما بسیار خوشحالیم که خانمهای شاعر و نویسنده داریم و باعث میشوند گویش ما حفظ شود.
خیلی از خانمها هم با اینکه دزفولی صحبت میکنند ولی کلمات فارسی را جایگزین میکنند مثلا گپ» رابزرگ» میگویند.
اهمیت حفظ زبان مادری چیزی نیست که ما الان روی آن حساس شده باشیم یک روز جهانی به نامروز جهانی زبان مادری» وجود دارد که حتما میدانید ۲۱فوریه که ۳اسفند» است که در تمام دنیا مراسم و بزرگداشتهایی برگزار میشود و راهکارهایی ارائه میدهند که چگونه زبانها را از مرگ نجات دهیم.
در اصل ۱۵قانون اساسی‌ایران تاکید شده است که زبان معیار ما زبان فارسی است که متون رسمی و مکاتبات اداری و کتب درسی ما فارسی هستند ولی در کنار آن رسانه ها و مطبوعات محلی و آموزش و پرورش اجازه آن را دارند که در کنار زبان فارسی، زبان و ادبیات محلی خود را تدریس کنند. ای کاش ما هم میتوانستیم از این اصل قانون اساسی بهره ای ببریم و حداقل در مدارس زبان و ادبیاتمان را آموزش دهیم.
متن:سرکار خانم دکتر حجاری
زبان ,ها ,خیلی ,فارسی ,صحبت ,خانمها ,است که ,حفظ زبان ,زبان مادری ,ها و ,در حفظ
درباره این سایت